Βουλευτικός Κατάλογος Σίφνου 1864 (υπόμνημα)

(Δείτε τον κατάλογο εδώ)

Ανδρομάχη Μαρούδα

ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΙΦΝΟΥ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1864

Ο  Βουλευτικός Κατάλογος της Σίφνου συντάχθηκε χειρόγραφα στις 31 Δεκεμβρίου του έτους 1864 προκειμένου πιθανότατα να καλύψει τις ανάγκες των επικείμενων εκλογών της χώρας (4 Μαΐου 1865). Ακριβές αντίγραφο του πρωτοτύπου –χειρογράφου– κατατέθηκε στη Δημαρχία στις 7 Μαρτίου 1865, ενώ με το πέρας της εκλογικής διαδικασίας, ο κατάλογος εμπλουτίζεται με τις τελικές προσθήκες ή συμπληρώσεις, διαγραφές και διορθώσεις και σφραγίζεται στις 20 Αυγούστου του επόμενου έτους. Η σημείωση «Διορθωθείς Κατάλογος Γεώργιος Αντ. Τριανταφύλλου (Σαντάλαχαρος)» που περιέχεται σε αυτόν αποκαλύπτει και το όνομα του συντάκτη του.

Ο αριθμός των καταχωρήσεων του καταλόγου αγγίζει τις 1.737 στις οποίες αποτυπώνονται οι άνδρες του νησιού, ηλικίας 21 έως και 90 ετών (βλ. πίν. 1), εκείνοι δηλαδή που έχουν δικαίωμα ψήφου, αφού οι γυναίκες δεν συμμετείχαν ακόμα στην εκλογική διαδικασία. Οι εγγραφές βρίσκονται σε αλφαβητική σειρά βάσει των βαπτιστικών τους ονομάτων, η οποία ορισμένες φορές, ίσως εκ παραδρομής αλλά περισσότερο λόγω αδυναμίας διόρθωσης του έντυπου δεν ακολουθείται πάντα. Τυπικά κυκλαδίτικα επώνυμα, αλλά και αυτά που απαντώνται ακόμη και σήμερα στο νησί της Σίφνου εμφανίζονται επαναλαμβανόμενα στον κατάλογο, όπως για παράδειγμα Ναδάλης, Λουκατάρης, Δεπάστας, Κολαράκης κ.ά., τα οποία εντοπίζονται στη Χώρα αλλά και στα τέσσερα χωριά της Σίφνου Εξάμπελα, Κάτω Πετάλι, Καταβατή και Κάστρο (βλ. πιν. 2).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η στήλη που συμπληρώνεται με το επάγγελμα/επιτήδευμα· η πλειοψηφία των εκλογέων απασχολούνται ως γεωργοί, κεραμείς, ναυτικοί και μάγειροι, εντούτοις υπάρχουν και αρκετοί έμποροι, υποδηματοποιοί κ.ο.κ (βλ. αναλυτικά στον πίν. 3). Η οικονομία της Σίφνου, όπως και των περισσοτέρων μικρών ορεινών νησιών του Αιγαίου βασιζόταν αρχικά στην αγροκτηνοτροφία και το περιορισμένης κλίμακας εμπόριο-εμπορική ναυτιλία, γεγονός που αποδεικνύεται και από τον μεγάλο αριθμό καταγραφών που πλαισιώνουν αυτά τα επαγγέλματα (γεωργοί, έμποροι, ναυτικοί). Επιπλέον, η βιοτεχνική δραστηριότητα του νησιού εντοπίζεται πιο έντονα με τους κεραμείς, οι οποίοι αποτελούν την δεύτερη αριθμητικά επαγγελματική κατηγορία, όπως επίσης (αν και αρκετά λιγότεροι) οι υποδηματοποιοί. Ο εντυπωσιακός αριθμός των μαγείρων και των υπηρετών που εμφανίζεται εξηγείται εύκολα, αφού είναι γνωστό πως ο πληθυσμός του νησιού συχνά επιβίωνε μέσα από συμπληρωματικά εισοδήματα εποχιακών ή μόνιμων μετεγκαταστάσεων, όπως εκείνων που μόλις αναφέραμε. Τέλος, η κατηγορία των εργατών που αγγίζει σχεδόν τα εκατό άτομα, πιθανότατα υποδηλώνεται μέσα από ένα ευρύ φάσμα εργασιών, ειδικευμένων και ανειδίκευτων που συγκεντρώνονται σε μια γενική κατηγορία.

Πίνακας 1

 Ηλικιακές ομάδες εκλογέων νομού Σίφνου

Ηλικίες ανά δεκαετία Αριθμός
20-30 667
31-40 380
41-50 280
51-60 223
61-70 150
71-80 36
81-90 15
Σύνολο 1.751

Σημείωση: Σε τρεις καταχωρήσεις δεν αποτυπώνεται η ηλικία, και γι’ αυτό το λόγο παρατηρείται απόκλιση από το σύνολο των εκλογέων.

Πίνακας 2

  

Κατανομή Επαγγελματιών / Επιτηδευματιών

Χώρα Εξάμπελα Καταβατή Κάστρο Κάτω Πετάλι Σύνολο
Αγωγείς 16 1 10 27
Αλιείς 6 2 1 7 16
Αργυραμοιβοί 3 3
Αρτοποιοί 19 1 2 2 24
Ασβεστάδες/ Ασβεστοποιοί 2 2
Αστυνόμοι 1 1
Βαφείς 7 1 8
Βιβλιοπώλες 3 3
Βουτσάδες [:Βαρελάδες]/ Βαρελοποιοί 3 1 2 6
Γεωργοί 63 17 33 17 27 157
Γραμματείς 1 1
Γραφείς 1 1
Διδάσκαλοι/ Γραμματοδιδάσκαλοι 18 12 4 9 43
Δικηγόροι 2 2
Έμποροι 86 14 12 24 3 138
Εμποροϋπάλληλοι 4 16 20
Επαίτες 1 1
Εργάτες 55 29 10 1 4 99
Εφημεριδογράφοι 1 1
Ζαχαροπλάστες 1 1
Ζωγράφοι 1 1 2
Ιατροί 3 2 2 3 10
Καφεπώλες 21 1 3 1 26
Κεραμείς 202 1 7 210
Κηπουροί 5 1 6
Κήρυκες 1 1
Κλητήρες 1 1
Κτηματίες 17 7 1 9 41
Κτίστες 13 3 3 2 21
Λεπτουργοί 4 4
Λιθοξόοι 2 2
Μάγειροι 131 53 25 1 10 220
Μαθητές 3 1 3 7
Μεταπράτες 2 1 3
Μουσικοί 12 1 13
Μυλωθροί/ Μυλωνάδες 11 7 5 6 4 33
Ναυτικοί 62 7 11 74 154
Ξενοδόχοι 2 2
Ξυλουργοί 17 5 13 2 2 39
Οικοδόμοι 1 1 2
Παπάς 1 1
Πλοίαρχοι/ Εμποροπλοίαρχοι 6 1 3 10
Ποιμένες 21 2 2 1 2 28
Ράπτες 10 1 4 1 16
Σιδηρουργοί 2 2
Σκυτοτόμοι 3 3
Στρατιώτες 4 3 2 2 11
Σύμβουλος της Επικρατείας 1 1
Ταμβακοποιοί 1 1
Τυπογράφοι 8 8
Υπάλληλοι 24 1 10 35
Υπηρέτες 106 1 5 112
Υποδηματοποιοί 63 26 13 17 15 134
Φαναροποιοί 1 1
Φαρμακοποιοί 1 1 2 4
Φοιτητές 3 2 5
Χαλκιείς 2 2 4
Χρυσοχόοι 2 2

Από τα οικογενειακά ονόματα των εκλογέων που καταγράφονται στον κατάλογο  της Σίφνου, εκείνα με τις περισσότερες καταχωρήσεις είναι τα εξής (επιλέξαμε τις περιπτώσεις που εμφανίζονται στον κατάλογο πάνω από δέκα φορές τουλάχιστον).

Πίνακας 3

Οικογενειακά ονόματα των εκλογέων με τις περισσότερες καταχωρήσεις

Επώνυμο Σύνολο
Αγγέλικας 10
Ατζόνιος 11
Βάος 11
Βασάλος 12
Βερνίκος 14
Δεπάστας 34
Δραγάτσης 10
Ζαμπέλης 10
Θεολόγος 21
Καζιλιέρης 13
Κανδυλάκης 10
Κολαράκης 23
Κόμης 18
Κουλλούρης 12
Κρούστης 19
Λουκατάρης 17
Μαστρόκαλος 13
Μάτσας 11
Μενεγάκης 27
Μοσχούτης 15
Ναδάλης 15
Παλαιός 10
Πανώριος 17
Πρόκος 28
Ραφαλέτος 13
Σπεράντσας 31
Συναδινός 13
Τουλλής 16
Χανούτσος 11
Χρυσόγελος 25
Χρυσοφός 11
Ψαραύτης 19
Ψαρρής 10

Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα τα οικογενειακά ονόματα που εμφανίζονται περισσότερο στις καταγραφές συνοψίζονται στα λατινικής ρίζας Δεπάστας και Σπεράντσας, που μαρτυρούν την βενετική κατάκτηση του νησιού. Από τα υπόλοιπα σε συχνότητα εμφάνισης ακολουθούν τα: Πρόκος, Μενεγάκης, Χρυσόγελος, Κολαράκης και Θεολόγος. Τα οικογενειακά ονόματα που καταγράφηκαν στον κατάλογο ως επί το πλείστον φανερώνουν το επάγγελμα, την καταγωγή, φυσικές ιδιότητες, αξιώματα/υπηρεσίες στον εκκλησιαστικό χώρο κ.ά.

Παρατηρήσεις για τη βάση δεδομένων

Στη βάση δεδομένων που έχει τροφοδοτηθεί με το υλικό του εκλογικού καταλόγου έχουν διακριθεί τα παρακάτω πεδία: Όνομα, Επώνυμο, Όνομα Πατρός, Ηλικία, Επάγγελμα, κατ’ αναλογία με τα στοιχεία που αναγράφονται στο χειρόγραφο.

Έχουν περιληφθεί επίσης τα ακόλουθα πεδία:

Ενεστώσα Διαμονή, όπου έχει σημειωθεί ο οικισμός στον οποίο εγγράφεται ο εκλογέας.

Παρατηρήσεις, όπου έχουν σημειωθεί πρόσθετες τυχόν πληροφορίες και διευκρινίσεις  που αφορούν το συγκεκριμένο εκλογέα.