Αρχεία – Κατάλογοι

Αρχεία

Στο νησί της Σίφνου εντοπίστηκε το παλαιό αρχείο που αφορά τις δύο πρώην Κοινότητες (Απολλωνίας και Αρτεμώνα), καθώς και  σημαντικό αρχειακό υλικό που σχετίζεται με την τοπική εκπαίδευση (Δημοτικό, Γυμνάσιο-Λύκειο), και με τη λειτουργία του Ειρηνοδικείου Σίφνου, πριν αυτό μεταφερθεί στη Μήλο.

Στην Απολλωνία, έδρα του σημερινού ενιαίου Δήμου Σίφνου, εντοπίστηκε αρχειακό υλικό που απόκειται στους χώρους του Δημαρχείου. Το παλιότερο Κοινοτικό/Δημοτικό αρχειακό υλικό Απολλωνίας απόκειται σε μια υπόγεια αποθήκη του Δημαρχείου, τοποθετημένο σε φοριαμούς, ράφια ντέξιον και χαρτόκουτες. Περιλαμβάνει περίπου 200 φακέλους εγγράφων που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950 και εξής. Επίσης περιλαμβάνει δεκάδες Βιβλία/Κατάστιχα (Πρωτόκολλα Αλληλογραφίας, Πρακτικά Συνεδριάσεων, Μητρώα Αρρένων, Ληξιαρχικά Βιβλία κ.λπ.), μερικά από τα οποία είναι σημαντικής ιστορικής αξίας, καθώς χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1860.

Στον πρώτο όροφο, δίπλα στο Ληξιαρχείο-Δημοτολόγιο-Μητρώο, εντοπίστηκε σύγχρονο αρχειακό υλικό (από τη δεκαετία του 1990 και εξής) και μερικοί τόμοι με Πρωτόκολλα Αλληλογραφίας και Πρακτικά Κοινοτικού Συμβουλίου (από τη δεκαετία του 1980 και εξής). Επίσης εντοπίστηκε ένα παλιό δημοτολόγιο και ένα Μητρώο Αρρένων ετών 1830-1934. Στον χώρο του Ληξιαρχείου-Δημοτολογίου-Μητρώου απόκεινται παλαιά Μητρώα Αρρένων, Βιβλία-Ευρετήρια Πληθυσμού και Δημοτολόγια.

Το κοινοτικό κατάστημα της πρώην Κοινότητας Αρτεμώνα χρησιμοποιείται τώρα ως ΚΕΠ. Στους χώρους του κτιρίου φυλάσσεται και το παλιότερο κοινοτικό αρχείο Αρτεμώνα. Πραγματοποιήθηκε καταγραφή του υλικού σε διάφορους χώρους όπου αυτό φυλάσσεται. Συνολικά, η καταγραφή ανέδειξε περίπου 350 φακέλους εγγράφων με έγγραφα περιόδου 1970-1990 και ληξιαρχικές πράξεις από τη δεκαετία του 1910, καθώς επίσης και έναν σημαντικό αριθμό Βιβλίων/καταστίχων (Πρακτικά, Πρωτόκολλα Αλληλογραφίας, Κτηματολόγιο, Δημοτολόγιο, οικονομικά κ.ά.) που χρονολογούνται από την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα.

Στον χώρο του Δημοτικού Σχολείου έχει συγκεντρωθεί παλαιό αρχειακό υλικό από τα δημοτικά σχολεία που λειτουργούσαν κατά περιόδους στο νησί. Έχει πραγματοποιηθεί ηλεκτρονική καταγραφή του αρχειακού υλικού. Το υλικό απόκειται σε σειρά ντουλαπιών στον χώρο του ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.

Το κτίριο που σήμερα στεγάζεται το Γυμνάσιο-Λύκειο Σίφνου θεμελιώθηκε το 1931 και εγκαινιάστηκε το 1935. Μέχρι το 1958 λειτουργούσε ως Δημοτικό σχολείο. Το Γυμνάσιο ιδρύθηκε το 1958 ως παράρτημα του Γυμνασίου Αρρένων Σύρου. Σταδιακά, την περίοδο 1974-1976, γίνεται κανονικό τριτάξιο. Το 1982 ιδρύεται επίσης λυκειακό παράρτημα του Λυκείου Μήλου. Την περίοδο 1958-1982 το Γυμνάσιο-Λύκειο Σίφνου στεγαζόταν σε άλλα κτίρια και η στέγαση του Γυμνασίου-Λυκείου στο εν λόγω κτίριο έγινε μόλις το 1982.

Εκτός από το σύγχρονο υλικό, εντοπίστηκαν ορισμένα παλαιότερα Βιβλία (Μητρώα Μαθητών, Έλεγχοι, Βιβλία Πρακτικών κ.ά.) που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1930, καθώς και ένα Μαθητολόγιο ετών 1855-1879. Επίσης εντοπίστηκαν φάκελοι με αρχειακό υλικό μετά το 1985 (υπηρεσιακά, αλληλογραφία με υπουργείο κ.λπ.) και διάφορα Βιβλία (Μισθοδοσίας, Πρακτικών, Πρωτόκολλο Αλληλογραφίας κ.ά.) που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1960.

Σημαντικής, τέλος, ιστορικής αξίας είναι και η Βιβλιοθήκη του σχολείου. Πρόκειται για μία συλλογή με παλαιές εκδόσεις του 17ου και 18ου αιώνα. Κατά το παρελθόν είχαν πραγματοποιηθεί εργασίες συντήρησης από το ΜΙΕΤ και σχετικός κατάλογος έχει εκδοθεί από το ΚΝΕ/ΕΙΕ.

 

Αρχειακό υλικό της Σίφνου έχει εντοπιστεί επίσης σε φορείς εκτός του νησιού.
Ενδεικτικά:

Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ)

• Σίφνου Ελληνικαί και Αλληλοδιδακτικαί Σχολαί [1833–1835]
ΓΑΚ, Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως (1833–1848): Δημόσια Εκπαίδευση, φάκ. 2676.
• Σίφνου Ελληνικόν Σχολείον (1835–1847)
ΓΑΚ, Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως (1833–1848): Δημόσια Εκπαίδευση, φάκ. 2677–2680.
• Σίφνου Δημοτικόν Σχολείον (1833–1847)
ΓΑΚ, Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως (1833–1848): Δημόσια Εκπαίδευση, φάκ. 2681–2685.
• Σίφνου Επισκοπή [1843–1845]
ΓΑΚ, Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως (1833–1848): Εκκλησιαστικών, φάκ. 754.
• Προσωπικά Γρηγόριος Χωρεπίσκοπος Σίφνου (1833)
ΓΑΚ, Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως (1833–1848): Εκκλησιαστικών, φάκ. 36.

Μικρές συλλογές

• 25 έγγραφα Σίφνου-Τήνου-Νάξου-Πάρου-Άνδρου ( 1771-1857)
ΓΑΚ 47, Τμήμα Δ΄, φάκ Β’, υποφάκ. α΄: «Νήσων Αιγαίου» [Τα περιεχόμενα των Γενικών Αρχείων του Κράτους, τ. 2, σειρά: Βιβλιοθήκη Γενικών Αρχείων του Κράτους 12, Αθήνα 1973, σ. 729-731].

Ιστορικό Παλαιογραφικό Αρχείο–Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΙΠΑ–ΜΙΕΤ) (σε μικροφίλμ)

• Συλλογή Μονής Βρύσης Σίφνου (17 χφφ. και κατάστιχα)
Λαογραφικό Μουσείο Απολλωνίας (1 χφ., 17ος αι.)
Βλ. Μικροφωτογραφήσεις Χειρογράφων και Αρχείων 1 (1978), σ. 19.

Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)